Hoe ziet kerk-zijn er uit de komende tijd? Dat is een vraag waar veel over gedacht wordt. Langzaamaan mag er weer meer. Maar het blijft spannend, met grote groepen, vaak matige of zelfs slechte ventilatie, samen zingen en gezellig samen zijn. Het hoorde allemaal bij hoe we veelal gewend waren kerk te zijn. Nu moet het anders, ook kerken zijn op zoek naar het nieuwe normaal.
In dat nieuwe normaal mag en moet er ook (nieuwe) aandacht zijn voor veiligheid. Het is de afgelopen tijd stil geweest bij het meldpunt van de Stichting Evangelisch Meldpunt (voorheen Stichting Gedragscode Leidinggevenden). Maar dat betekent niet dat er onderliggend, in relaties, niet sprake is (geweest) van onveiligheid.
De crisis wordt door velen, ook door kerken, aangegrepen om een nieuwe koers te varen. Zo zijn er diverse Evangelische organisaties die juist nu het momentum van de crisis willen gebruiken om kerken meer gericht te maken op kleinere groepen in buurten. Een beweging die ook ondersteund wordt met de oproep van Jan Wolsheimer, directeur van MissieNederland. Hoe past de veilige kerk in die beweging? Hoe zorg je preventief voor voldoende veiligheid als de gemeente als geheel minder bij elkaar komt en meer steunt op kleine groepen?
We geven 5 tips voor het vergroten van veiligheid in de kerk in en na deze crisis.
- Coach en train kleine groep leiders
Met meer nadruk op kleinere groepen zal de pastorale verantwoordelijkheid meer gedeeld worden, wellicht ook onder mensen die mogelijk ook te maken hebben met stress door hoe Corona hun leven beïnvloedt of (heeft) beïnvloed. Goede begeleiding en training in het herkennen van pastorale vragen en het bewaken van grenzen en organiseren van een gezonde nabijheid en distantie zijn nodig.
- Informeer waar gemeenteleden met welke vragen/situaties het beste kunnen aankloppen.
Mensen met hulpvragen zijn vaak kwetsbaar, ook in de gemeente. Doordat mensen minder bij elkaar komen, is het minder makkelijk om iemand na de dienst even aan te schieten met vragen. Mensen kunnen daardoor zomaar bij hun eigen buurtgroepleider aankloppen met problematiek die niet past bij zijn/haar kwaliteiten met het gevaar dat ze het gaan proberen op te lossen.
Wees helder en duidelijk waar mensen hun hulpvragen het beste kunnen stellen en zorg voor competente mensen die ook weten door te verwijzen wanneer dat nodig is. Gebruik voorbeeldverhalen en getuigenissen om te onderstrepen voor welke vragen mensen terecht kunnen en bij wie en maak de drempels zo laag mogelijk.
- Voer persoonlijke gesprekken op open of openbare plekken.
Instrueer mensen om zoveel mogelijk in openbare plekken persoonlijke gesprekken te voeren, of stel indien beschikbaar het eigen kerkgebouw open voor één op één of kleinschalige ontmoetingen. Let er daarbij op dat er voldoende ramen (bijv. in de deur) zijn wanneer er gebruik gemaakt wordt van gesloten ruimtes. Voor veel professionals is dit al standaardpraktijk, maar het is belangrijk om deze tip juist ook bij vrijwilligers aan te reiken.
- Draag zorg voor een goed bekende meldprocedure.
Laat weten dat mensen ongewenst gedrag altijd kunnen melden en vermeldt duidelijk waar. Geregeld aandacht geven aan een meldprocedure levert mogelijk meldingen op die anders misschien niet zichtbaar werden; het heeft bovendien ook een sterke preventieve werking.
Zorg voor vertrouwenspersonen waar mensen naartoe kunnen. Dit kan intern zijn voor laagdrempelige en kleine gevallen van grensoverschrijdend gedrag of onveilig gevoel.
Voor deelnemers van SEM staan de externe vertrouwenspersonen van SEM klaar mocht er sprake zijn van heftige en ingewikkelde gevallen.
Het in de meldprocedure kunnen verwijzen naar het externe meldpunt van SEM is geen extra, maar van belang voor het borgen van onafhankelijkheid en om de schijn van belangenverstrengeling tegen gaan.
- Ga aan de slag met het stappenplan veilige kerk
Uiteraard zijn er nog meer adviezen te geven. Om veilige kerk goed aan te pakken, verwijzen we graag naar het stappenplan voor de Veilige Kerk. Je mag dit zien als een praktische gids om veiligheid verder te borgen in de lokale gemeente. https://www.wijzijnsem.nl/veilige-omgeving
Wat kan SEM betekenen?
Heeft u als gemeente behoefte aan advies over het zijn of worden van een meer veilige kerk? Belt u dan met onze advieslijn voor kerken. Ook is onze projectmedewerker te boeken voor een voorlichtingsbijeenkomst of training in uw gemeente telefoon: 085-4881449.
Voor mensen die met een probleem zitten met betrekking tot grensoverschrijdend gedrag waar ze niet in de gemeente over kunnen spreken is onze vertrouwenslijn, telefoon 085-4881440.